... z całą odpowiedzialnością film obdarzony dziesiątką!
Trochę się wahałem, lecz ostatecznie - mocna dziesiątka. Dlaczego?
Nota 10 przysługuje tylko filmom absolutnie wybitnym, dla historii kina przełomowym. I ten film taki jest. Oceniam go tak wysoko przede wszystkim za jedną cechę: chodzi o pogodzenie w jednej fabule dwóch tonacji opowieści - emocjonalnej oraz czysto analitycznej, intelektualnej.

Od pierwszych minut oglądałem go w sposób czysto emocjonalny, ponieważ nagle wzbudził moje wspomnienia z dzieciństwa. Dzieciństwa spędzonego w małym miasteczku-sypialni sporej aglomeracji miejskiej, w którym to miasteczku istniała liczna kolonia Cyganów. Jak nietrudno się domyślić, dzieci z mojego miasteczka były regularnie bite, napadane i okradane przez bandy nudzących się, notorycznie wagaryjących, cygańskich wyrostków. Ten film poruszył drażliwe struny przeszłości, o której chciałbym zapomnieć.

Po chwili jednak nadchodzi refleksja czysto intelektualna. Oto mamy poruszającą opowieść o zderzenu cywilizacji. Nawiązanie do pradawnego antagonizmu Apollina i Dionizosa. Światła, rozumu, reguł, precyzji do ciemności, emocji, chaosu i bezładu.
Treść całego filmu doskonale podsumowuje scena wyścigu pomiędzy jednym z okradanych chłopców a murzyńskim małym gangsterem. Wyścigu, którego zwycięzca zabiera wszystkie cenne przedmioty obu grup.
Zwróćmy uwagę na instynktowne zachowania, na owe zderzenie mentalności. Trzej chłopcy z grupy "porządnych" mechanicznie szukają reguł, zasad rozegrania konkurencji. Jak sądzi chłopiec azjatyckiego pochodzenia, bieg będzie rozegrany na tej trasie, którą zmierzają w stronę startu. Czarnoskóry od razu zamierza dokonać szustwa, jemu tego rodzaju mentalność jest całkowicie obca. Nie poszukuje porządku, reguł, on pławi się w chaosie, tymczasowości, doraźności, wszystkiego co nietrwałe, nagłe i przemijające.

Azjaci z dalekigo wschodu (Japończycy, Koreańczycy) są tutaj podobni do Szwedów. Tak samo jak oni uwielbiają reguły, przepisy oraz porządek na nich oparty.

Mamy więc tutaj kalsyczną opowieść o zderzeniu cywilzacji i mentalności, które NIGDY ze sobą nie zdołają się pogodzić, tak jak nigdy nie pogodzili się Apollo z Dionizosem. Ten film jest pierwszym znanym mi i tak odważnym ciosem, wymierzonym w obłudę poltycznej poprawności, ów rak, który toczy współczesne społeczeństwa Europy.
Szkodliwa, ideologiczna mrzonka została po raz pierwszy w tak celny sposób zdemaskowana.

Nie zgadzam się również z zarzutami, dotyczącymi samej formuły języka filmowego, którym fabułę sfilmowano. Statyczna, nieruchoma kamera "podlądająca" wydarzenia z odległości to wręcz jedyne odpowiednie w tym przypadku rozwiązanie. Podkreśla nie tylko chłód relacji międzyludzkich ludzi Europy, lecz również - realizm tej opowieści, a w związku z tym - jej społeczny rodowód.

Znakomity, po prostu - wybitny film!